خودسرزنشگری چیست و چرا افراد به آن دچار می‌شوند؟ چرا فرد به طور مداوم خود را بی ارزش بر می‌شمارد و احساس می‌کند که برای حل مشکلات خود یا گذراندن مسائل خود، یک شخص ناکافی است. به طور کلی این الگوی رفتاری دارای سخنان بسیار منفی است که مداوم فرد خود را سرزنش می‌کند و در خود احساس شکست دارد. برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد خود متهمی تا انتهای این مقاله با ما همراه باشید و دلیل بروز این نوع مشکل را بشناسید.
خود سرزنشگری چیست؟
خود سرزنشگری یک الگوی رفتاری است که در آن فرد به صورت مداوم و بی‌رحمانه با خود سخنان منفی و انتقادی برانگیزان می‌گوید و خود را متهم می‌کند. در واقع، فرد سرزنش مداومی را بر خود تحمیل می‌کند و احساس کمبود، شکست و ناکامی را تجربه می‌کند. این الگوی رفتاری باعث ایجاد استرس، افسردگی و افزایش اضطراب در فرد می‌شود.
در خود سرزنشگری، فرد به خاطر اشتباهات سابق، عملکرد نامناسب یا عدم دستیابی به اهداف خود، خود را مقصر و ناکارآمد می‌داند. فرد در واقع به خود متهمی دچار است و با خودش نامناسب، ناشایست، ناکافی رفتار می‌کند و احساس این را دارد که هیچ ارزشی ندارد.
برای مقابله با الگوی خود سرزنشگری، تمریناتی مانند خودشناسی، تغییر نگرش های منفی، تمرکز بر خودمراقبتی و بهره گیری از حمایت روانشناختی نیاز است. این مسئله بسیار مهم است که فرد با خود، مهربان و همدل باشد و به جای سرزنش، خود را تشویق و تحسین کند. همچنین، مشاوره از یک متخصص روانشناسی نیز مفید است.
چرا افراد دچار خودسرزنشگری می شوند؟
افراد به دلایل مختلفی دچار خودسرزنشگری می‌شوند. در زیر برخی از عوامل رایج که ممکن است منجر به خودسرزنشگری شوند، ذکر شده است:
- افرادی که انتظارات بسیار بالا و ناسازگاری از خود دارند، ممکن است برای دستیابی به اهداف خود خودسرزنشگری کنند. آن ها احساس می‌کنند که هر چه انجام دهند، همچنان کافی نیست و خود را به طور مداوم مورد انتقاد قرار دهند.
- برخی افراد دارای صدای داخلی پرخاشگر هستند که همیشه به آنها انتقاد می‌کند و احساسات منفی را تقویت می‌کند. این صدا می‌تواند نتیجه تجربیات گذشته، فشار های اجتماعی یا تربیت و بزرگ شدن در محیطی که از خود سرزنشگری پرشده بوده باشد.
- در برخی فرهنگ‌ها، خودسرزنشگری به عنوان یک رفتار مقبول و پررنگ شناخته می‌شود. افراد در این فرهنگ‌ها ممکن است در معرض فشارهای اجتماعی برای برقراری با استانداردهای بالا قرار گیرند و در نتیجه، خود را به شدت انتقاد کنند.
- مقایسه خود با دیگران و احساس عقب ماندگی می‌تواند نیز منجر به خودسرزنشگری شود.
خودسرزنشگری نه تنها ناکارآمد است، بلکه ممکن است به روانشناسی و روان‌زندگی فرد آسیب برساند.
انتخاب رواندرمانگر
عوارض و معایب خودسرزنشگری در افراد
همانطور که ذکر شد، در اختلال خود سرزنشگری، فرد به خاطر اشتباهات سابقی که داشته است یا عملکرد نامناسبی که در مورد حل مشکلات خود داشته، خود را مقصر و ناکارآمد می‌داند. احساس پوچی و اینکه برای هیچ کاری مناسب نیست از مهمترین معایب اختلال خودسرزنشگری است. در ادامه به برخی دیگر از تاثیرات منفی این مشکل اشاره خواهیم داشت.
- کاهش اعتماد به نفس: خود سرزنشگری باعث کاهش اعتماد به نفس می‌شود و فرد را از انجام تلاش های جدید منزوی می‌کند. فرد اعتماد به نفس این را ندارد که برای انجام کاری اقدام کند یا رهبر یک مسئله باشد.
- افزایش اضطراب: انتقادات مداوم به خود و نگرانی های مربوط به کارایی و ارزش فرد ممکن است اضطراب را افزایش دهد. افراد خود متهمف معمولا دارای استرس و اضطراب زیادی هستند.
- افزایش افسردگی: سرزنش خود می‌تواند به فرد احساس ناکامی و بی‌ارزشی بدهد و در نتیجه افسردگی را تشدید کند. اینکه شخص احساس می‌کند برای هیچ کاری، عملکرد مناسبی ندارد در مرور زمان افسردگی را برای خود رقم می‌زند که به مرور زمان نیز افزایش پیدا می‌کند و دائمی می‌شود.
- محدود کردن رشد و تعامل: خود سرزنشگری می‌تواند باعث محدود شدن در تلاش‌های جدید، ریسک‌پذیری و همچنین محدود کردن روابط اجتماعی شود. فرد ترجیح می‌دهد که در جامعه و حل مسائل هیچ مشارکتی نداشته باشد.
به طور کلی خودسرزنشگری یکی از مشکلاتی است که تاثیرات منفی شایع و بسیاری بر فرد دارد و حتما باید برای درمان این مسئله نیز اقدام شود تا فرد خود را از جامعه دور نکند.
روش های کاربردی کنترل خودسرزنشگری
برای کنترل خودسرزنشگری و کاهش آن، می‌توانید از روش‌های کاربردی زیر استفاده کنید:
- خودآگاهی: اولین قدم در کنترل خودسرزنشگری، ایجاد خود آگاهی درباره الگو ها و رفتار های خودتان است. آگاهی از زمان‌ها، موقعیت‌ها و عواملی که باعث خودسرزنشگری می‌شوند، می‌تواند به شما کمک کند از این الگو ها جدا شوید.
- تغییر نگرش: سعی کنید نگرش خود را از منفی به مثبت تغییر دهید. به جای تمرکز بر اشتباهات و نقاط ضعف خود، به موفقیت ها و نقاط قوت خود توجه کنید.
- تغییر الگوهای فکری: شروع به تشخیص و تغییر الگو های منفی و خودسرزنشگری در ذهنتان کنید. به جای اینکه به خودتان بگویید “هرگز نمی‌توانم”، از جملاتی مثبت مانند “من توانایی دارم” و “من به تدریج پیشرفت می‌کنم” استفاده کنید.
- خودمراقبتی و رفتارهای مثبت: به خودتان زمان بدهید تا استراحت کنید و از رفتارهای مثبتی مانند ورزش، مدیتیشن، خواندن کتاب‌های الهام بخش و مراقبت از خودتان بهره‌برداری کنید.
- تحقیق درباره خودسرزنشگری: با مطالعه درباره خودسرزنشگری و روش‌های کنترل آن، می‌توانید درک عمیق‌تری از این الگوی رفتاری پیدا کنید و ابزارها و راهکارهای موثرتری را برای مقابله با آن یاد بگیرید.
- مراجعه به روانشناس: در صورتی که خودسرزنشگری شما به حدی است که باعث اختلال در زندگی شما شده است، مراجعه به بهترین کلینیک روانشناسی می‌تواند کمک کننده باشد. آنها می‌توانند به شما راهنمایی کنند و ابزارها و تکنیک‌های موثرتری را برای کنترل خودسرزنشگری ارائه دهند. کلینیک روانشناسی تفکر آگاه در این زمینه با بهترین تکنیک های روز دنیا و بهترین متخصص راهنمایی ارائه می‌دهد و به برطرف سازی این مسئله می‌پردازد.
آیا روش‌های خاصی برای تغییر الگوهای منفی فکری و خودسرزنشگری وجود دارد؟
- تحلیل و تحقیق درباره افکار منفی
- در برابر استفاده از عبارات منفی و سخت‌گیرانه، سعی کنید مقاومت کنید.
- به این فکر کنید که این افکار مبتنی بر چه شواهدی است؟ حقیقت دارد یا خیر. در مورد این حتما با روانشناس در ارتباط باشید.
این روش ها تنها چند نمونه از راهکار هایی هستند که می‌توانید برای تغییر الگوهای منفی فکری و خودسرزنشگری استفاده کنید.
چرا خود سرزنشگری ممکن است برای روانشناسی و روان‌زندگی فرد آسیب برساند؟
- خود سرزنشگری باعث افزایش استرس و اضطراب در فرد می‌شود. همیشه به خود انتقاد کردن و احساس ناکافی بودن می‌تواند فشار های روانی را افزایش دهد و احساس ناراحتی و نگرانی را تقویت کند.
- افرادی که به طور مداوم خود را مورد انتقاد قرار می‌دهند، به سختی می‌توانند ارزش خود را درک کنند و به جای آن، افکار منفی و تراوش احساسات منفی به سطح بالا می‌رسد.
به طور کلی، خودسرزنشگری تأثیر منفی بر روانشناسی و روان‌زندگی فرد دارد و باعث ایجاد چرخه منفی می‌شود.