نوروفیدبک در واقع یک روش درمانی تکمیلی برای بیماریهای مغزی و اختلالات ذهنی همچون اختلالات اضطرابی، اختلال نقص توجه، اوتیسم و… به حساب میآید. در این روش درمانگر حسگرهایی را بر روی سر افراد قرار میدهد تا با استفاده از آنها امواج و پالسهای مغزی بیماران بر روی صفحه نمایشگری به نمایش درآید. در نتیجه بیماران میتوانند با فعالیتی هوشیارانه تلاش کنند امواج مغزی خود را در جهت بهبودی و راحتی بیشتر تغییر دهند. این روش دارای مزیتهای بسیار زیادی بوده که از جمله مزیتها میتوان به مواردی همچون هزینه کمتر، بدون عارضه بودن، زمان کوتاه و… اشاره کرد.
فهرست مطالب
Toggle
نوروفیدبک چیست؟
نوروفیدبک یک روش درمانی بوده که از آن به منظور آموزش دادن به فعالیت مغز استفاده میشود. در واقع در این روش درمانی به فعالیتها و امواج مختلف مغز افراد فیدبک و بازخوردی داده میشود. امواج مغزی پالسهای الکتریکی هستند که به سبب برقراری ارتباط بین سلولهای مغز با یک دیگر تولید خواهند شد. میتوان گفت درمانگران میتوانند با استفاده از امواج مغزی به چگونگی احساسات اعمال و عادات آموخته شده شما، سطح استرس، خلق و خوی پایه و عملکرد کلی مغز شما اطلاعات بسیاری به دست آورند.
در نوروفیدبک درمانگران حسگرهایی را بر روی پوست افراد قرار میدهند و سپس میتوانند همه فعالیتها و پالسهای مغزی را اندازه گرفته و آنها را مشاهده کنند. همچنین در این روش درمانی از نرم افزار تجزیه و تحلیل مغز استفاده میشود که میتوانند با استفاده از آن متوجه شوند هر فعالیتی در مغز باعث بروز چه علائمی خواهد شد.
در واقع زمانی که شما بتوانید تاثیر افکار و احساسات مختلف را بر روی امواج مختلف ذهنی خود متوجه شوید، میتوانید با کمک یک برنامه آموزشی سعی کنید مغز خود را به یک وضعیت راحت تر و کارآمد تر راهنمایی کنید. بنابراین به طور کلی میتوان بیان کرد در نوروفیدبک تراپی افراد میتوانند با بازخوردهایی دریافت شده از سوی دستگاه، امواج مغزی خود را در جهت مطلوبتری تغییر دهند.
کاربرد نوروفیدبک
یکی از بهترین درمانهای مکمل برای اختلالات روانپزشکی نوروفیدبک است. نوروفیدبک یک ابزار جدید و نوین به منظور بهبود اختلالات روانپزشکی به حساب میآید. با استفاده از این دستگاه فعالیتهای عصبی مربوط به مغز اندازه گیری و ارزیابی خواهند شد و بازخورد آنها از طریق تصویر یا صدا در اختیار مراجع قرار میگیرد.
در نتیجه مراجع قادر خواهد بود با مشاهده صداها و تصاویر دستگاه متوجه تغییرات مثبت و مناسبی که در امواج مغزی خود ایجاد میکند، بشود. استفاده از این دستگاه سبب میشود مراجع متوجه تاثیر افکار و احساسات خود بر امواج مغزی خود شده و در نتیجه راحتتر بتواند آنها را اصلاح کرده و بهبود بخشد.
فواید نوروفیدبک
درمان نوروفیدبک دارای فواید بسیار زیادی بوده به همین سبب بسیاری از افراد ترجیح میدهند به عنوان درمان تکمیلی از این روش استفاده کنند. از جمله مزایا و فواید این روش میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- درمان نوروفیدبک بدون عارضه خواهد بود.
- اثرات این روش درمانی ماندگار و طولانی مدت است.
- این روش به مغز یاد میدهد که خودش را تنظیم کند
- درمان نوروفیدبک نیاز به دارو را کم کرده یا قطع خواهد کرد.
- این روش درمانی طولانی نبوده و طی 4 ماه به اتمام میرسد.
- این راه کارکرد مغز را به حالت نرمال خواهد رساند.
- این شیوه درمانی باعث ارتقای توانمندی افراد شده و آنها را به بهترین حالت میرساند.
- در نوروفیدبک میتوان همزمان چند مشکل را درمان کرد.
- هزینه این روش درمانی بسیار کمتر از سالها مصرف قرص خواهد بود.
درمان اختلالات با نوروفیدبک
بسیاری از بیماریها وجود دارند که با استفاده از روش نوروفیدبک قابل درمان هستند. به طور کلی میتوان گفت بیماریهایی که عملکرد مغزی را دچار اختلال کرده باشند، از جمله بیماریهایی به حساب میآیند که میتوان آنها را با این روش درمان کرد.
توجه داشته باشید که بیماریهای ساختاری پیشرونده با این روش درمانی درمان نخواهند شد. از جمله بیماریهای ساختاری پیشرونده میتوان به تومورهای مغزی و مولتیپل اسکلروز اشاره کرد. درمان نوروفیدبک در بیماریهای همچون سکته مغزی و ضربه مغزی کاربرد بسیار خوب و عالی دارد. شاید برخی افراد تصور کنند که سکته مغزی و ضربه مغزی جزو بیماریهای پیشروند به حساب میآیند اما توجه داشته باشید که در این بیماریها اختلال ناگهانی در مغز اتفاق افتاده و مغز متوقف شده در نتیجه با استفاده از نوروفیدبک درمانگران میتوانند عوارض پیش آمده را به حداقل برسانند.
از جمله بیماریها و اختلالاتی که این روش درمانی تاثیر بسیاری در کاهش علائم و درمان آنها دارد، میتوان به اختلال نقص توجه و تمرکز (ADHD)، افسردگی، اضطراب، پانیک، سردرد میگرنی و تنشی، وسواس فکری، مشکلات خواب، کاهش تشنج، عوارض سکته مغزی، عوارض ضربه مغزی، اتیسم و آسپرگر اشاره کرد.
نوروفیدبک چگونه انجام میشود؟
در جلسات نوروفیدبک در واقع با استفاده از دستگاه، آن چه که مغز افراد انجام میدهد را با آنچه که لازم است افراد در نهایت انجام دهند، مقایسه خواهند کرد. افراد میتوانند با تغییراتی در مغز و راحتتر کردن وضعیت مغز خود، تغییرات مثبتی را در صفحه رایانه مشاهده کنند. به بیان واضحتر با دور یا نزدیکتر شدن فعالیت مغز شما به یک ناحیه موثر، دستگاه سریعاً به شما توسط صداها یا تصویرها بازخورد میدهد. معمولاً بازخوردهای عصبی دریافت شده از سوی دستگاه نوروفیدبک به فرم یک بازی ویدیویی، موسیقی یا فیلم خواهد بود.
برای مثال اگر در حین تماشای فیلم مغز شما به وضعیت مطلوب و خواسته شده نزدیک شود، فیلم همچنان نمایش داده میشود اما اگر مغز در جهت اشتباه حرکت کند، فیلم قطع خواهد شد. میتوان بیان کرد اساس کار دستگاه نوروفیدبک همچون نوروپلاستیسیتی است. یعنی دقیقاً همان طور که تمرینات بدنی سبب رشد عضلات خاصی در بدن میشوند، اگر مغز شما هم برای رسیدن به یک وضعیت راحت تر و کارآمد تر بیشتر تلاش و تمرین کند، خیلی سریعتر به آن میرسد.

انواع روشها در نوروفیدبک
انواع روشهای متعددی برای درمانهای نوروفیدبک وجود دارند که تفاوت این روشها در کاربرد آنها است. اولین نوع روش درمانی نوروفیدبک، نوروفیدبک کلاسیک بوده که در ایران جزو پر کاربردترین روشهای تکمیلی درمان به حساب میآید.
در واقع نوروفیدبک کلاسیک نسبت به سایر روشها قدیمیتر بوده و پژوهشهای بسیار بیشتری در خصوص این نوع صورت گرفته است.
روش کلاسیک، درمان را بر روی پنج باند اصلی امواج مغزی صورت میدهد اما برای کار کردن بر روی امواج آهسته مغزی لازم است درمانگر از دو روش دیگر نوروفیدبک به نامهای ILF و SCP استفاده کند. این دو روش دارای تجهیزات و دستگاههای متفاوتی هستند.
همچنین دیگر تفاوت نوروفیدبک کلاسیک با دو نوع دیگر این روش درمانی این است که در شیوه کلاسیک درمان هر لحظه روی یک یا دو نقطه مغزی انجام خواهد شد. در مواقعی که نیاز باشد درمان به صورت همزمان و روی نقاط بیشتری از مغز انجام گردد از روشهای دیگر نوروفیدبک به نامهای Z-score NF و LORETA NF استفاده خواهد شد. البته روشها و شیوههای دیگری هم برای درمان نوروفیدبک وجود دارند که به دلیل نبود آنها در کشور ایران به آنها نمیپردازیم.
نتیجه گیری
به منظور درمان برخی از بیماریهای ذهنی و روانی از روش درمانی تکمیلی نوروفیدبک استفاده میشود. این روش دارای مزایای بسیار زیادی بوده به همین سبب بسیاری از افراد ترجیح میدهند به منظور برطرف کردن اختلالاتی همچون افسردگی، اضطراب، پانیک و سردرد میگرنی از این روش بهره بگیرند.
سوالات متداول
بهترین سن برای نوروفیدبک چه سنی است ؟
افراد با هر سنی قادر خواهند بود نوروفیدبک را انجام دهند. اما از آن جایی که در این روش لازم است مراجع بتواند به آرامی جلوی مانیتور روی صندلی بنشیند، معمولا پیشنهاد میشود افراد بالای ۵ سال از این روش بهره ببرند. این روش درمانی برای افراد مُسن هم بخوبی قابل انجام است و از نظر سنی محدودیت ندارد.
تعداد جلسات نوروفیدبک چقدر است؟
بسته به نوع اختلال تعداد جلسات نوروفیدبک برای هر فردی متفاوت است اما به صورت میانگین میتوان بیان کرد برای دریافت نتیجه از این روش درمانی لازم است ۴۰ جلسهای درمانی را بگذرانید. افرادی که اختلال شدیدتری داشته باشند به مدت زمان بیشتر و افراد با اختلالات خفیفتر میتوانند مدت زمان کمتری را به این درمان بپردازند.
هزینه نوروفیدبک چقدر است؟
هزینه نوروفیدبک بسته به تعداد جلسات و اختلال مراجعان میتواند متفاوت باشد.