زوج درمانی گاتمن فرصتی است برای زوج‌ها تا با کمک یکدیگر در جهت بهبود روابط خود تلاش کنند و به زندگی مشترک سالم‌تر و رضایت‌بخش‌تری دست یابند. این مقاله که از کلینیک تفکر آگاه در بخش روانشناسی زوجین به بررسی اصول مهم این روش زوج درمانی می‌پردازد و نقش آن در تقویت روابط زناشویی را بیان می‌کند. این روش درمانی، با استفاده از تغییرات کوچک و موثر به زوج‌ها کمک می‌کند تا روابطی پایدار و بهتر را تجربه کنند.
جان گاتمن کیست؟
جان گاتمن، روانشناس آمریکایی، یکی از برجسته‌ترین پژوهشگران در زمینه ازدواج و روابط زناشویی است. او بیش از ۴۰ سال به مطالعه ثبات زندگی مشترک پرداخته و نتایج تحقیقاتش در کتاب‌های پرفروشی منتشر شده که به چندین زبان ترجمه شده‌اند. گاتمن به عنوان یکی از تأثیرگذارترین روانشناسان دنیا شناخته می‌شود و آموزه‌های او در سراسر جهان به کار گرفته می‌شوند.
مهمترین یافته او این است که اختلافات میان زوجین طبیعی است، اما نحوه‌ی آشتی آنها است که اهمیت دارد. او و همکارانش قادرند با دقت بالایی پیش‌بینی کنند که آیا یک ازدواج موفق خواهد بود یا به طلاق منجر می‌شود. گاتمن نشانه‌هایی مانند شروع دعوا با شدت زیاد، انتقاد مکرر، انزجار، و حالت تدافعی را به عنوان عوامل اصلی شکست رابطه معرفی می‌کند. او تأکید دارد که دفاعی بودن به جای حل مسئله، منجر به افزایش تعارضات میان زوجین می‌شود.
گاتمن موسسه‌ای به نام خود تاسیس کرده و از طریق سمینارها و کارگاه‌ها به بهبود روابط زوجین کمک می‌کند. بسیاری از زوج‌ها ثبات ازدواج خود را مدیون آموزه‌های او می‌دانند.
معرفی زوج درمانی گاتمن
زوج درمانی به سبک گاتمن، یک رویکرد ویژه برای کمک به زوجین در بهبود ارتباطات و حل مشکلات زناشویی است. با تمرکز بر ایجاد صمیمیت و اصلاح الگوهای رفتاری ناسالم، این روش به زوج‌ها کمک می‌کند تا با برقراری تغییرات مثبت، رابطه‌ای قوی‌تر و پایدارتر بسازند. در این مقاله، به تشریح گام‌های این نوع زوج درمانی و تاثیر آن بر بهبود روابط خواهیم پرداخت.
اهداف زوج درمانی گاتمن
افزایش صمیمیت و دوستی: یکی از اهداف مهم این روش، افزایش محبت و نزدیکی بین زوجین است.
اصلاح تعارضات: بهبود الگوهای ارتباطی و ترمیم روابط پس از مشاجرات، از اهداف اساسی این روش است.
خلق معنای مشترک: زوج‌ها یاد می‌گیرند که با خلق معنای مشترک در زندگی، رابطه‌ای عمیق‌تر و پایدارتر برقرار کنند.
چه کسانی می‌توانند از زوج درمانی گاتمن بهره‌مند شوند؟
این روش، برای طیف گسترده‌ای از مشکلات رایج زناشویی از جمله اختلافات مکرر، خیانت عاطفی، و مشکلات مالی موثر است. همچنین، حتی برای زوج‌هایی که مشکل جدی ندارند و تنها به دنبال بهبود کیفیت روابط خود هستند نیز مفید است.
محدودیت‌های زوج درمانی گاتمن
برای زوج‌هایی که از خشونت خانگی رنج می‌برند، این روش توصیه نمی‌شود. همچنین، زوج‌هایی که تمایل به تغییر و تعهد در رابطه ندارند، ممکن است از این روش بهره‌مند نشوند.
هفت اصل و تکنیک گاتمن برای روابط موفق
روش گاتمن از استعاره‌ای به نام «خانه‌ی روابط سالم» بهره می‌برد. این نظریه از 7 طبقه و 2 ستون تشکیل شده است که به زوج‌ها کمک می‌کند تا ارتباطات خود را تقویت کنند.
نزدیک‌شدن به همدیگر: به جای دوری‌گزینی، زوج‌ها یاد می‌گیرند به نیازهای یکدیگر توجه کرده و در جهت رفع آنها اقدام کنند.
ساختن نقشه عشق: آگاهی از دنیای درونی و روانشناختی همسر یکی از اصول این روش است. هرچه این شناخت بیشتر باشد، صمیمیت بیشتری در رابطه وجود خواهد داشت.
ابراز علاقه و احترام: احترام و محبت دو رکن اصلی برای یک رابطه پایدار و رضایت‌بخش هستند.
دیدگاه مثبت: یادآوری این نکته که همسر شما شریک زندگی و همراهتان است، به حل مشکلات با دید مثبت کمک می‌کند.
مدیریت تعارض: هدف، حذف تعارضات نیست؛ بلکه یادگیری نحوه مدیریت صحیح آنها است.
حمایت از رویاهای یکدیگر: زوج‌ها تشویق می‌شوند که از اهداف و رویاهای هم حمایت کرده و برای دستیابی به آنها کمک کنند.
ساختن معنای مشترک: ایجاد معنایی عمیق در زندگی مشترک یکی دیگر از اصول مهم این روش است.
جلسات زوج درمانی گاتمن
جلسات اولیه زوج درمانی شامل ارزیابی وضعیت زوجین است. در جلسه اول، درمانگر با استفاده از پرسشنامه‌هایی به تحلیل مشکلات زوجین می‌پردازد و سپس تعداد جلسات لازم و روش درمان را با آنها مشخص می‌کند.
جلسه اول: آشنایی با مشکلات زوج و تعیین برنامه درمانی.
در جلسه اول زوج‌درمانی گاتمن، زوج درمانگر ابتدا با هر دو زوج به صورت مشترک کار می‌کند. از آنها خواسته می‌شود پرسشنامه‌هایی را تکمیل کنند و سپس بازخوردی دریافت می‌کنند. در این جلسه، درباره تعداد و زمان جلسات درمانی صحبت می‌شود.
مداخلات درمانی با تمرکز بر سه حوزه اصلی طراحی شده‌اند: حوزه دوستی، مدیریت تعارضات، و ایجاد معانی مشترک. زوج‌ها در طی جلسات یاد می‌گیرند که تعارضات منفی را با تعاملات مثبت جایگزین کنند تا شکاف‌های گذشته در رابطه‌شان ترمیم شود. هدف از این مداخلات، تقویت صمیمیت و ارتباط عاطفی میان زن و شوهر و ایجاد تغییرات مثبت در اهداف مشترک آنها است.
قبل از شروع مداخلات، یک سنجش دقیق انجام می‌شود که شامل بررسی تاریخچه رابطه و تکمیل پرسشنامه‌های مرتبط با صمیمیت، سازگاری زناشویی و رضایت زناشویی است.
جلسه دوم: مشاوره فردی با هر یک از زوجین برای درک بهتر دنیای درونی آنها.
در جلسه دوم زوج‌درمانی گاتمن، مشاوره به صورت فردی با هر یک از زن و شوهر انجام می‌شود. در این جلسه، درمانگر به درک دنیای درونی هر یک از افراد می‌پردازد. موضوعات مورد بررسی شامل تاریخچه خانوادگی، خشونت خانگی، ارزیابی خیانت، ارزیابی اعتیاد و ارزیابی اختلالات روانشناختی است.
سنجش و ارزیابی در زوج درمانی گاتمن
در جلسات درمانی، تاریخچه رابطه و جزئیات مختلف زندگی زناشویی زوجین مورد بررسی قرار می‌گیرد. همچنین، از ابزارهای مختلف مانند پرسشنامه‌ها برای ارزیابی میزان صمیمیت، سازگاری زناشویی، و رضایت از زندگی استفاده می‌شود.