اختلال بیش فعالی کمبود توجه (ADHD) یک اختلال عصبی است که اغلب به اشتباه درک می شود. این اختلال بر نواحی مغز حاکم بر برنامه ریزی، تمرکز، سازماندهی، حافظه، انگیزه و موارد دیگر تأثیر می گذارد. در واقع مجموعه ای از عملیات که به عنوان “مهارت های عملکرد اجرایی” شناخته می شود. اگرچه اختلال بیش فعالی معمولاً در دوران کودکی تشخیص داده می شود، اما به طور انحصاری بر کودکان تأثیر نمی گذارد. بزرگسالان مبتلا به ADHD اغلب مکانیسم های دفاعی را برای مقابله با اختلالات مغزی به کار می‌گیرند و به هر سختی آن را کنترل می‌کنند. در این مقاله قصد داریم به صورت جامع به توضیح اختلال بیش فعالی بپردازیم.
اختلال کمبود توجه و بیش فعالی چیست؟
ADHD مخفف اختلال کمبود توجه بیش فعالی است. اگرچه زمانی به عنوان یک اختلال رفتاری در نظر گرفته می شد، اما اکنون محققان متوجه شده اند که علائم ADHD مانند مشکل در جهت دهی تمرکز و کنترل ضعیف تکانه، ناشی از تفاوت های ساختاری و شیمیایی قابل شناسایی در مغز است. با اینکه اختلال بیش فعالی باید مورد توجه روانشناسی کودک قرار بگیرد اما بزرگسالان زیادی نیز هستند که نیاز به دریافت کمک دارند.
شواهد نشان می‌دهد که اسکن‌های MRI می‌توانند نه تنها برای افتراق بین مغز افراد مبتلا به این اختلال و افرادی که به آن مبتلا نیستند، بلکه بین شناسایی رایج‌ترین زیرگروه‌های ADHD نیز مورد استفاده قرار گیرند:
- بی توجه
- بیش فعال
- ترکیبی
معیارهای اساسی برای تشخیص بیش فعالی
طبق ویرایش پنجم انجمن روانپزشکی آمریکا راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی، بیش فعالی با یک الگوی رفتاری مشخص می شود که در چندین موقعیت (مثلا مدرسه و خانه) وجود دارد که می تواند منجر به مشکلات عملکرد در محیط های اجتماعی، آموزشی یا کاری شود. تشخیص به روز شده از معیارهایی استفاده می کند که شامل تجربیات بزرگسالان مبتلا به بیش فعالی می شود تا این واقعیت را به رسمیت بشناسد که برای بسیاری از افراد، این وضعیت مادام العمر است.
علائم بی توجهی
- عدم توجه به جزئیات، شاید نمونه آن اشتباهات مکرر بی دقتی باشد.
- مشکل در حفظ توجه در طول فعالیت هایی مانند سخنرانی ها، گفتگوها یا فعالیت‌ها در اوقات فراغت.
- گوش دادن بی دقت، حتی زمانی که مستقیماً با او صحبت می شود.
- عدم پیگیری وظایفی مانند تکالیف مدرسه یا کارهای خانگی به دلیل از دست دادن تمرکز یا تغییر به فعالیت دیگری.
- بی نظمی افکار.
- بیزاری و اجتناب از کارهایی که نیاز به تمرکز مداوم دارند، مانند نوشتن، خواندن، حل معادلات و مواردی از این دست.
- قرار دادن اشتباه وسایل قابل حمل و ضروری مانند کلید، کیف پول، تکالیف، کتاب، فایل، عینک و تلفن.
- مستعد حواس پرتی.
- گرایش به فراموشی.
علائم بیش فعالی و تکانشگری
در ادامه به تعدادی از علامت‌ها در اختلال بیش فعالی اشاره خواهیم کرد:
- بی قراری مکرر، ضربه زدن، و چرخیدن
- مشکل در نشستن
- مستعد بی قراری و/ یا دویدن، بالا رفتن در موقعیت های نامناسب
- سطح بالای سر و صدا همراه با بازی و درگیر شدن در فعالیت‌های مختلف
- فوق العاده پر انرژی
- تمایل به صحبت بیش از حد
- بیزاری از انتظار
- عادت به قطع حرف دیگران
- دخالت در مکالمات یا بازی ها
حقایقی که باید درباره بیش فعالی بدانید
تحقیقات نشان داده است که بسیاری از نظرات رایج در مورد اختلال بیش فعالی درست نیست. با وجود آن، این باورهای غلط همچنان ادامه دارد. در اینجا 6 حقیقت تحقیقاتی در مورد بیش فعالی را ارائه خواهیم داد:
اختلال بیش فعالی به دلیل تفاوت های ساختاری و شیمیایی در مغز ایجاد می شود
اگرچه برخی از محققان زمانی بر این باور بودند که بیش فعالی ناشی از آسیب مغزی مرتبط با ترومای جزئی سر است، مطالعات موردی این نظریه را تایید نمی کند و اکنون رد شده است. به طور کلی هیچ مدرک محکمی از حدس و گمان حمایت نمی کند. آنچه دانشمندان به طور مداوم به درستی آن پی برده اند این است که افراد مبتلا به ADHD تفاوت های ساختاری، شیمیایی و پیوندی دارند که عمدتاً به دلیل ژنتیک است.
ADHD بر بزرگسالان و همچنین کودکان تأثیر می گذارد
اگرچه ADHD اغلب در کودکان تشخیص داده می شود، بزرگسالان را نیز تحت تاثیر قرار می دهد. آمار نشان می دهد که میانگین سنی تشخیص بین 4 تا 7 سال است. با اینکه اختلال بیش فعالی یک بیماری عصبی است با درمان مناسب، آن‌ها می توانند به طور موثر علائم خود را مدیریت کنند. برآوردها نشان می دهد که تقریباً 66 درصد از کودکان مبتلا به ADHD به درمان برای علائم خود در بزرگسالی نیاز دارند.
زنان به اندازه مردان احتمال ابتلا به ADHD را دارند
در یک زمان به نظر می رسید کهبیش فعالی عمدتا پسران مدرسه ای را تحت تاثیر قرار می دهد. در واقع، میزان تشخیص در مردان در یک بازه زمانی به طور قابل توجهی بالاتر از زنان بود. محققان اکنون بر این باورند که این امر ناشی از عدم تشخیص ADHD در زنان است، نه شیوع بالاتر در میان مردان. این امر به ویژه در مورد دختران و زنانی صادق است که عمدتاً یا به طور کامل با علائم بی توجهی به جای بیش فعالی و مشکلات رفتاری مراجعه می کنند. در واقع بیش فعالی در دختران بیشتر به شکل اختلال نقص توجه نمود پیدا می‌کند.
افراد مبتلا به بیش فعالی عملکرد غیر طبیعی انتقال دهنده عصبی دارند
تحقیقات با کیفیت بالا نشان می دهد که افراد مبتلا به اختلال بیش فعالی دارای مشکلات و ناهنجاری های شیمیایی در مغز مربوط به انتقال دهنده های عصبی دوپامین و سروتونین هستند. به عنوان مثال، دوپامین یک مسیر مرتبط با ریسک و پاداش را تنظیم می کند. ناهنجاری های مربوط به عملکرد دوپامین با انتقال سیگنال در آن مسیر تداخل می کند و منجر به تغییراتی در نحوه درگیر شدن و هدایت توجه افراد مبتلا به بیش فعالی می شود.
بیش فعالی بسیار قابل وراثت است
این فرضیه با شواهد حکایتی تقویت می‌شود که نشان می‌دهد بیش فعالی در میان آن‌هایی که عضوی از خانواده دارند که قبلاً مبتلا به بیش فعالی بوده، شایع‌تر است. ظاهراً بین 40 تا 60 درصد از کودکان بزرگسالان مبتلا به ADHD نیز به آن مبتلا خواهند شد.