اختلاف و تعارض در زندگی مشترک امری طبیعی است. اما آنچه رابطه را موفق یا ناکام می‌سازد، نحوه‌ی برخورد با این تعارضات است، نه خودِ اختلاف. زوج‌هایی که مهارت حل اختلاف را دارند، رابطه‌ای پایدارتر و صمیمی‌تر تجربه می‌کنند. در ادامه‌ی این مقاله از روانشناسی زوجین ، ۷ راهکار اثربخش برای مدیریت تعارض همسران را می‌خوانید:
۱. گوش دادن فعال
اغلب ما هنگام شنیدن، دنبال پاسخی برای دفاع یا حمله هستیم، نه برای درک. در گوش دادن فعال، تمرکز بر درک احساسات، نیازها و دیدگاه شریک زندگی است. سعی کنید هنگام گفت‌وگو:
- تماس چشمی داشته باشید
- حرف طرف مقابل را قطع نکنید
- با جملاتی مثل «می‌فهمم چرا ناراحت شدی» یا «بگو بیشتر بدونم» واکنش نشان دهید
- تفسیر نکنید؛ فقط بشنوید و خلاصه‌سازی کنید
۲. استفاده از «من» به جای «تو»
جملات شروع شده با «تو همیشه…» یا «تو هیچ‌وقت…» باعث دفاعی شدن یا درگیری بیشتر می‌شوند. در عوض، از جملات «من احساس می‌کنم…» یا «من نیاز دارم…» استفاده کنید. مثال:
| غلط | صحیح |
| تو هیچ‌وقت به حرف‌هام گوش نمی‌دی | من احساس تنهایی می‌کنم وقتی حرف می‌زنم و جواب نمی‌گیرم |
| تو همیشه همه چیزو خراب می‌کنی. | من وقتی اوضاع این‌طوری پیش می‌ره احساس ناامیدی می‌کنم و دلم می‌خواد باهم بهتر هماهنگ بشیم. |
| تو اصلاً به من توجه نمی‌کنی. | من احساس تنهایی می‌کنم وقتی توجهت جای دیگه‌ست و دلم می‌خواد باهام بیشتر ارتباط بگیری. |
| تو فقط به خودت فکر می‌کنی | من احساس می‌کنم نیازهای من نادیده گرفته می‌شن و دوست دارم با هم بیشتر توجه کنیم به خواسته‌های هم. |
| تو اصلاً همکاری نمی‌کنی تو کارای خونه. | من وقتی همه کارا می‌مونه رو دوش من، خسته می‌شم و دلم می‌خواد تقسیم وظایف منصفانه‌تر باشه. |
این روش درگیری را به بیان احساس تبدیل می‌کند.
۳. زمان‌بندی مناسب برای گفت‌وگو
بحث در زمان‌هایی که یکی از طرفین خسته، گرسنه یا عصبانی است، می‌تواند مشکل را بدتر کند. برای گفت‌وگو درباره‌ی تعارضات:
- زمان مناسبی انتخاب کنید که هر دو آرام باشید
- مکان امنی را در نظر بگیرید
- اگر احساس می‌کنید آماده نیستید، بگویید: «الان ذهنم درگیره، می‌تونیم بعداً در موردش صحبت کنیم؟»
۴. تفکیک مسأله از شخصیت
بسیاری از دعواها به این دلیل بالا می‌گیرند که افراد رفتار را به شخصیت نسبت می‌دهند. به‌جای اینکه بگویید: «تو آدم خودخواهی هستی»، بگویید: «از این کارت ناراحت شدم چون احساس کردم به من توجه نشد».
این کار باعث می‌شود مورد انتقاد قرار گرفتن را راحت‌تر بپذیرد و احتمال حل مسئله بالا برود.
۵. توافق بر سر اختلافات دائمی
برخی تعارض‌ها حل‌نشدنی‌اند؛ مثلاً تفاوت‌های شخصیتی، ارزش‌ها یا علایق. زوج‌های موفق یاد می‌گیرند چگونه با این تفاوت‌ها کنار بیایند، نه اینکه حذف‌شان کنند. گفت‌وگوهای سازنده درباره‌ی موراد زیر می‌تواند زمینه‌ای برای پذیرش با احترام متقابل باشد.
- تفاوت‌های شما
- حد و مرزها
- خواسته‌های دو طرف
۶. تمرین «تایم‌اوت» در زمان تنش شدید
اگر احساس می‌کنید کنترل خود را از دست می‌دهید، موقتاً بحث را متوقف کنید. این تکنیک با نام «تایم‌اوت» شناخته می‌شود:
- بگویید: «من نیاز دارم ۲۰ دقیقه تنها باشم تا بتونم آروم‌تر صحبت کنیم»
- دور شوید، نفس عمیق بکشید، راه بروید یا موسیقی آرام‌بخش گوش دهید
- بعد از آرام شدن، به گفت‌وگو برگردید
این کار باعث جلوگیری از گفتن حرف‌هایی می‌شود که بعداً پشیمان می‌شوید.
۷. تمرکز بر راه‌حل، نه سرزنش
در پایان، هدف از هر بحث نباید «برنده شدن» باشد، بلکه باید یافتن راه‌حلی باشد که برای هر دو طرف قابل قبول باشد. برای این کار:
- هر دو نظر بدهید
- راه‌حل‌های مختلف را بررسی کنید
- روی اشتراکات تمرکز کنید
- توافق مکتوب یا شفاهی داشته باشید. مثلاً اگر بر سر وظایف خانه اختلاف دارید، بنشینید و با برنامه‌ریزی منصفانه تقسیم کار کنید.
اگر مشکل حل نشد
راه آخر زوج درمانی و مراجعه به یک زوج درمانگر خوب است. در فرآیند زوج درمانی، ضمن اینکه طرفین در مسیر حل تعارضات قرار می‌گیرند، ریشه‌های بروز این معضل توسط زوج درمانگر مورد بررسی قرار می‌گیرد تا هرچه زودتر موضوع به نتیجه برسد.